De kansspelen

Er is een onderscheid dat ons bijzonder interesseert: dat tussen het zogenaamde “kansspel” waarbij de speler helemaal geen invloed op het resultaat heeft, en het zogenaamde “behendigheidsspel” waarbij de speler het resultaat in handen heeft, doordat hij talent heeft of doordat hij zijn bekwaamheden geoefend heeft.

Dat onderscheid is belangrijk omdat heel wat spelers die zuivere kansspelen spelen, beginnen te geloven (link met de rubriek “overtuigingen van de speler”) dat ze het geluk onder controle hebben.

Bij gok- en kansspelen zet de speler een waardevol voorwerp of geld in. De inzet mag niet meer teruggenomen worden en de uitkomst van het spel hangt uitsluitend van het toeval af. De bekendste voorbeelden zijn de kansspelen die in casino’s, lunaparken (roulette, blackjack, paardenraces, ...) of cafés (bingo,...) toegelaten zijn, of nog de spelen die de Nationale Loterij organiseert (lotto, « win for life »,...).

Het kansspel steunt op het toeval en niet op de berekeningen of behendigheid van de spelers. Spelen hebben geen geheugen Elk ronde is onafhankelijk van de vorige. En hoe hard de speler zich ook concentreert of nadenkt, dat heeft geen enkele invloed op het resultaat.

Bij een behendigheidsspel hangt het resultaat echter af van een inzicht, een tactiek, een behendigheid of een bekwaamheid: hoe vaker de speler het spel of de activiteit in kwestie beoefent, hoe beter zijn prestaties. Dat is meer bepaald het geval bij speelse activiteiten, zoals een sport, waarbij de persoonlijke mogelijkheden (talent, trainingsniveau, psychologische weerstand, …) doorwegen. Maar zelfs in die gevallen ontsnappen er heel wat factoren aan onze controle: het niveau van de tegenspeler, de keuze van de scheidsrechter, de factor geluk,....

Het verschil tussen die twee soorten van spel is niet altijd duidelijk: er zijn spelen die op toeval berusten, maar waarbij de behendigheid van de speler een invloed op het resultaat heeft. Zo kunnen “bluf”, kansberekening, overwogen risico’s en ervaring bij sommige kaartspelen een rol spelen (bijv. poker). Bij paardenraces kan men hele strategieën uitwerken (wedden op zulk een paard op zulk een piste in die omstandigheden …). Maar uiteindelijk heeft het toeval toch een veel grotere impact.

Veel spelers gaan denken dat ze het lot dat het toeval voor hen weglegt, kunnen veranderen. Niet alleen in de “zuivere” kansspelen, maar ook in die spelen waar behendigheid en toeval gecombineerd worden. Ze gaan ook vormen van bijgeloof ontwikkelen (gelukscijfer of -kledij, rituelen, ...)