Meer informatie over de la computerverslaving

 (Bron: samenvatting door Grégoire van de Werve van een interview met Serge Minet
  « La dépendance aux écrans » (computerverslaving), Ichec 2006-2007 )
                                                                                  
Voor we het echt over verslaving hebben, moeten we eerst een sociale werkelijkheid uitklaren: het beeldscherm heeft een belangrijke plaats in het gezinsleven ingenomen. Sinds de opkomst ervan heeft het beeld voortdurend onze leefwereld gewijzigd. In sommige gezinnen bijvoorbeeld heeft het tv-toestel zulk een overheersende plaats ingenomen dat het als een soort van “scherm” werkt dat de communicatie tussen de gezinsleden kan verhinderen.
We merken ook dat kinderen al op heel jonge leeftijd met beelden geconfronteerd worden en dat ze actief met die beelden omgaan, meer bepaald via spelletjes: het kind wordt al heel snel meester over het beeld. Het kind kiest het beeld met een knop of een afstandsbediening, het kan zijn beeldkeuze veranderen en het beeld via spelletjes zelfs transformeren. Het kind creëert in zekere zin het beeld.
De plaats die het beeld inneemt, is veranderd. Het beeld is niet meer wat we bekijken, maar veeleer wat we transformeren. Vandaag zijn we in staat om beelden zozeer te veranderen dat we er als het ware de schepper (regisseur) en distributeur van worden.
Een andere functie van het beeld is die van transportmiddel. Het beeld kan enorm snel doorgestuurd worden wat het mogelijk maakt om kennis te maken met mensen in veraf gelegen landen, om met anderen te ontsnappen in een soort van meervoudige gemeenschap, terwijl men toch geïsoleerd en eenzaam blijft.
Ten slotte heeft de blik van de anderen ons altijd een beeld van onszelf gegeven. Maar vandaag hebben we die blik van de andere niet meer nodig om ons eigen beeld te vormen. We kunnen dat vervormen of heropbouwen via beelden die we in een spel of in een fictieve persoonlijkheid op het internet kunnen integreren. We kunnen ons identificeren met virtuele beelden die we zelf creëren en waarop we willen lijken.
In onze samenleving zijn machines en computers menselijke equivalenten geworden. De machine stuurt indirect allerlei ervaringen en emoties terug van anderen die we niet zien. Wanneer iemand echter de machine maar moeilijk of helemaal niet meer kan loslaten, dan kunnen we ons vragen stellen over het risico van een potentiële verslaving.

Het internet kan het scherm worden waarop we onze angsten, vragen en problemen projecteren. Op die manier kunnen we van een “schuilplaats” spreken als we er ons beschermd voelen tegen bijvoorbeeld spanningen in het gezin of tegen het ouderlijke gezag.
De mens kan kiezen welke relatie hij met de machine aangaat. Het internet is altijd beschikbaar (24 uur op 24) en niemand komt die relatie onderbreken: wanneer men daarmee stopt, kan dat met moeilijkheden gepaard gaan.
Het kan dat de speler niet meer de vrijheid heeft om het spel of andere activiteiten op de computer stop te zetten of onder controle te houden. De persoonlijke, familiale en sociale gevolgen daarvan kunnen dan het leven verstoren.
We zullen het dus over “verslaving” hebben wanneer het ontbreken van vrijheid ten opzichte van de machine zich tegelijk manifesteert met sociale, familiale en psychologische gevolgen en met onthoudingssymptomen zoals agressiviteit en depressie.

Jongeren komen gemakkelijk in contact met computers en het internet. Het zijn leer- en ontspanningsmiddelen waar ze thuis en op school over beschikken. Ze bieden jongeren niet alleen de kans om sociale relaties aan te gaan, maar ook om cognitieve vaardigheden te ontwikkelen. Ze leren om anders te denken, in drie dimensies. Het internet stelt hen in staat om hun intelligentie anders vorm te geven. Door te surfen en te spelen, leren ze afleiden en anticiperen, oefenen ze hun verbeeldingskracht en kunnen ze antwoorden proberen te geven op wat ze virtueel aan het doen zijn. Ze leren ook om meerdere zaken tegelijk te doen (chatten, muziek beluisteren, een tekst intikken, enz.).
Een voordeel voor adolescenten is dat dit instrument het mogelijk maakt om met de angstgevoelens, die kinderen tijdens hun groei en in hun puberteit ervaren, om te gaan door een antwoord te vinden op vragen die soms nog enigszins taboe zijn (bijv. seksualiteit).
Het is een heel snel instrument dat jongeren in staat stelt om heel snel te communiceren. Je moet niet meer wachten op het antwoord van de andere. Het is dus ook niet meer mogelijk om te fantaseren, want het antwoord komt er meteen aan. Er is geen uitstel meer in de relatie en men wil ook niet meer wachten.

Wat bij een excessief gedrag ten opzichte van de computer van belang is, is dat men meester blijft over zijn tijd: men moet zijn tijd voor de computer kunnen beheren. Wanneer we dat weten, kan iedereen, afhankelijk van zijn karakter, een al dan niet excessief gedrag opmerken. Wie controle over de tijd heeft, leeft in de werkelijkheid. Jammer genoeg valt een verslaving altijd buiten de tijd en de werkelijkheid.

Enerzijds zijn er de voordelen van het internet op het vlak van contacten en communicatie, anderzijds is er het geweld dat dit medium met zich kan meebrengen. Maar tussen die twee uitersten is het niet het internet dat een probleem heeft. Belangrijk is de manier waarop de mensen het beleven en gebruiken.
Gewelddadige spelletjes of beelden kunnen echter wel bepaalde reacties op dat geweld in de hand werken.
De twee grootste gevaren van een verslaving zijn het zich in zichzelf terugtrekken (zich opsluiten in een luchtbel) en de verwarring tussen de virtuele en reële wereld. Dat kan vooral bij jonge adolescenten van 11 à 14 jaar voorkomen.
Het relationele isolement is de reden om zich in het spel op te sluiten. Het spel houdt dat relationele isolement niet alleen in stand, maar brengt het individu er ook toe om zich in zichzelf terug te trekken, om alleen maar virtueel te bestaan. Een ander onmiskenbaar risico is agressiviteit en geweld.